Trang Chủ
Trích :
"Khi xem tranh, mà chỉ chú ý đến đề tài thì không khác gì kẻ muốn thưởng
thức một tác phẩm về văn chương, mà chỉ nóng lòng xem tác giả sẽ kết
thúc câu chuyện ra sao.
Khi thưởng thức những bức họa cổ điển nếu có kẻ đã mê vẻ đẹp của người
trong tranh, như mê một người đàn bà đẹp trong cuộc đời thì kẻ đó sẽ
không bao giờ còn nhận thức được cái phần giá trị của nghệ thuật trong
bức họa. Cũng như những kẻ say mê một nhân vật anh hùng trong một cuốn
tiểu thuyết, thì khó mà thưởng thức được giá trị nghệ thuật văn chương
của tác giả.
Một bức tranh không phải chỉ có những đường nét mơ hồ, những hình thể
huyền ảo mới diễn đạt được cái trừu tượng. Một bức chân dung vẽ đủ cả
chi tiết có thể diễn tả một tư tưởng hết sức trừu tượng. Cũng như chúng
ta muốn diễn tả một thực tế, không phải chúng ta cứ vẽ đầy đủ mọi chi
tiết như một cái máy ảnh là nắm được hết sự thực.
Cho dù nghệ sĩ có chỉ đường cho nhân loại đến một mục đích, một thế giới
lý tưởng nào đó thì chắc chắc, không phải nhân loại sẽ tới được bằng
con đường của nghệ thuật.
Đường vẽ diễn tả một sự vật, nhưng nét vẽ diễn tả chính người đã vẽ ra
sự vật đó... Picasso vẽ một trăm bức chân dung, những đường đều khác
nhau, mọi bộ mặt đều khác nhau, nhưng nét vẽ vẫn là nét vẽ của Picasso.
Kinh nghiệm cho biết rằng : kiến thức khoa học làm cho chúng ta vẽ theo
lý luận hơn là theo cảm xúc. Song sự vật mà ta trông thấy đâu phải hoàn
toàn chỉ riêng một mình thị giác làm cho trông thấy được.
Đến một đứa bé con bây giờ cũng tự phụ là biết rõ một cái cây hơn bác
nông phu thất học. Nhưng cái biết của nó chưa chắc đã giúp nó yêu cái
cây bằng bác nông phu.
Đứng về phía người thưởng ngoạn, không bao giờ nên hy vọng chỉ dùng con
đường suy luận để đi vào tác phẩm. Điều nhầm lẫn nhất là người xem tranh
cứ gắng tìm hiểu xem bức tranh này họa sĩ vẽ cái gì ? bức tranh kia gói
ghém những tư tưởng cao siêu nào ? Có ai đứng trước người đẹp phải suy
luận mới nhận ra vẻ đẹp của họ đâu ? Nhan sắc là để cho chúng ta chiêm
ngưỡng, không phải để cho chúng ta lý luận. Cảm thông với cái đẹp là một
cái gì đột nhiên nhận thấy trong một khoảnh khắc nhanh chóng chứ không
phải do sự kéo dài của suy luận.
Những người mới bước chân vào hội họa, lúc đầu tất nhiên là học hỏi các
bậc thầy. Họ nhẫn nại sao chép hàng tháng, hàng năm, ngày này qua ngày
khác, không phải để bắt chước giống thày, nhưng cốt một ngày nào đó nhìn
vào bức họa họ đã có một chút của họ trong đó, kỳ cho đến lúc cái chất
"thày" đã biến đi nhường chỗ cho cái chất "ta".
Mọi sự, mọi vật kể cả đau khổ, đói khát, bệnh hoạn và cả tội ác nữa, đều
được cứu thoát khỏi sự tầm thường của nó nhờ nghệ thuật. Đó là mảnh đất
duy nhất có thể dung nạp được chúng. Thiên tài kéo theo với mình những
vật xấu xa, những tâm tình bẩn thỉu ở trong cơn cuồng phong của nghệ
thuật đi qua. …Làm một ông tơ để nối duyên cho thiên đàng và địa ngục,
cho cái ác và cái thiện, cho cái xấu và cái đẹp chỉ có thể là một nghệ
sĩ, một thi nhân. Trên địa hạt nghệ thuật, văn chương, những sự xấu xa
tầm thường trở thành sự đẹp đẽ cao cả.
Nghệ thuật mang một sứ mạng và phải đạt tới đích dù phải xông vào giữa
lòng địa ngục, sống giữa những loài yêu quái. Nó tiến tới không phải có
tham vọng biến đổi được địa ngục thành thiên đàng, bọn yêu quái thành
bầy tiên nữ. Nhưng để cứu thoát những cảnh vật đó khỏi sự tầm thường và
đặt cho chúng có một chỗ đứng, điều hòa với vũ trụ. Nghệ thuật mà không
đạt được như vậy là thất hại. "
"Khi xem tranh, mà chỉ chú ý đến đề tài thì không khác gì kẻ muốn thưởng
thức một tác phẩm về văn chương, mà chỉ nóng lòng xem tác giả sẽ kết
thúc câu chuyện ra sao.
Khi thưởng thức những bức họa cổ điển nếu có kẻ đã mê vẻ đẹp của người
trong tranh, như mê một người đàn bà đẹp trong cuộc đời thì kẻ đó sẽ
không bao giờ còn nhận thức được cái phần giá trị của nghệ thuật trong
bức họa. Cũng như những kẻ say mê một nhân vật anh hùng trong một cuốn
tiểu thuyết, thì khó mà thưởng thức được giá trị nghệ thuật văn chương
của tác giả.
Một bức tranh không phải chỉ có những đường nét mơ hồ, những hình thể
huyền ảo mới diễn đạt được cái trừu tượng. Một bức chân dung vẽ đủ cả
chi tiết có thể diễn tả một tư tưởng hết sức trừu tượng. Cũng như chúng
ta muốn diễn tả một thực tế, không phải chúng ta cứ vẽ đầy đủ mọi chi
tiết như một cái máy ảnh là nắm được hết sự thực.
Cho dù nghệ sĩ có chỉ đường cho nhân loại đến một mục đích, một thế giới
lý tưởng nào đó thì chắc chắc, không phải nhân loại sẽ tới được bằng
con đường của nghệ thuật.
Đường vẽ diễn tả một sự vật, nhưng nét vẽ diễn tả chính người đã vẽ ra
sự vật đó... Picasso vẽ một trăm bức chân dung, những đường đều khác
nhau, mọi bộ mặt đều khác nhau, nhưng nét vẽ vẫn là nét vẽ của Picasso.
Kinh nghiệm cho biết rằng : kiến thức khoa học làm cho chúng ta vẽ theo
lý luận hơn là theo cảm xúc. Song sự vật mà ta trông thấy đâu phải hoàn
toàn chỉ riêng một mình thị giác làm cho trông thấy được.
Đến một đứa bé con bây giờ cũng tự phụ là biết rõ một cái cây hơn bác
nông phu thất học. Nhưng cái biết của nó chưa chắc đã giúp nó yêu cái
cây bằng bác nông phu.
Đứng về phía người thưởng ngoạn, không bao giờ nên hy vọng chỉ dùng con
đường suy luận để đi vào tác phẩm. Điều nhầm lẫn nhất là người xem tranh
cứ gắng tìm hiểu xem bức tranh này họa sĩ vẽ cái gì ? bức tranh kia gói
ghém những tư tưởng cao siêu nào ? Có ai đứng trước người đẹp phải suy
luận mới nhận ra vẻ đẹp của họ đâu ? Nhan sắc là để cho chúng ta chiêm
ngưỡng, không phải để cho chúng ta lý luận. Cảm thông với cái đẹp là một
cái gì đột nhiên nhận thấy trong một khoảnh khắc nhanh chóng chứ không
phải do sự kéo dài của suy luận.
Những người mới bước chân vào hội họa, lúc đầu tất nhiên là học hỏi các
bậc thầy. Họ nhẫn nại sao chép hàng tháng, hàng năm, ngày này qua ngày
khác, không phải để bắt chước giống thày, nhưng cốt một ngày nào đó nhìn
vào bức họa họ đã có một chút của họ trong đó, kỳ cho đến lúc cái chất
"thày" đã biến đi nhường chỗ cho cái chất "ta".
Mọi sự, mọi vật kể cả đau khổ, đói khát, bệnh hoạn và cả tội ác nữa, đều
được cứu thoát khỏi sự tầm thường của nó nhờ nghệ thuật. Đó là mảnh đất
duy nhất có thể dung nạp được chúng. Thiên tài kéo theo với mình những
vật xấu xa, những tâm tình bẩn thỉu ở trong cơn cuồng phong của nghệ
thuật đi qua. …Làm một ông tơ để nối duyên cho thiên đàng và địa ngục,
cho cái ác và cái thiện, cho cái xấu và cái đẹp chỉ có thể là một nghệ
sĩ, một thi nhân. Trên địa hạt nghệ thuật, văn chương, những sự xấu xa
tầm thường trở thành sự đẹp đẽ cao cả.
Nghệ thuật mang một sứ mạng và phải đạt tới đích dù phải xông vào giữa
lòng địa ngục, sống giữa những loài yêu quái. Nó tiến tới không phải có
tham vọng biến đổi được địa ngục thành thiên đàng, bọn yêu quái thành
bầy tiên nữ. Nhưng để cứu thoát những cảnh vật đó khỏi sự tầm thường và
đặt cho chúng có một chỗ đứng, điều hòa với vũ trụ. Nghệ thuật mà không
đạt được như vậy là thất hại. "
